Selimiye Camii ve Külliyesi
Selimiye Külliyesi, 16. yüzyılda Edirne'nin Kavak Meydanı'nda, eski sarayın bulunduğu yerde inşa edilmiş önemli bir Osmanlı yapı kompleksidir. Sultan II. Selim tarafından Mimar Sinan'a yaptırılan bu külliye, Türk mimarlık tarihinin doruk noktalarından birini temsil eder. Külliye, merkezdeki görkemli Selimiye Camii'nin yanı sıra iki medrese (Darülhadis ve Darülkurra), bir sıbyan mektebi ve III. Murat tarafından Mimar Davud Ağa’ya ekletilen bir arastadan oluşmaktadır.
Selimiye Camii, Edirne’de II. Selim adına 1568-1575 yılları arasında Mimar Sinan tarafından inşa edilmiş ve Osmanlı-Türk mimarisinin başyapıtlarından biri olarak kabul edilmiştir. Mimar Sinan'ın "ustalık eserim" dediği yapı olmasının yanı sıra birçok açıdan benzersizdir. Sekiz destekli mimari formuyla inşa edilen caminin dört minaresi, döneminin en uzun minareleri olup kilometrelerce uzaktan görülebilmektedir. Her minarenin üç şerefesi ve üç ayrı çıkış yolu bulunmaktadır. Caminin kütlesi ve oranları, yapının ihtişamını daha da artırmaktadır. Sinan, bu eserinde Şehzade ve Süleymaniye camilerindeki tasarımını daha da geliştirmiş, yan kubbeleri küçülterek ana kubbenin görkemini vurgulamıştır. Böylece Ayasofya'nın kubbesini geçme hedefine de ulaşmıştır.
Caminin iç mekânı, ince bir işçilikle bezenmiş zarif mermer işçiliği, İznik’ten özel fermanla siparişi verilen çini süslemeleri ve kalem işleriyle doludur. Müezzinler mahfili, 12 mermer sütun üzerine kurulmuş olup, mahfilin altında mermer bir havuz yer alır. Hünkâr Mahfili ise mihrabın solunda, padişah için özel olarak ayrılmış bir alandır. Caminin dikkat çeken diğer bölümleri arasında minber ve minberdeki özenli mermer işçiliği, zarif mihrap ve cami içindeki kalem işleri yer alır. Özellikle kütüphane bölümündeki kalem işi süslemeler, sanatın zirveye ulaştığı yerler arasındadır.
Dış cephede ise renkli taşlarla süslenmiş kemerler ve detaylı taş işçiliği dikkat çeker. Ayrıca Selimiye Camii’nin yapımında kullanılan süsleme programı, Mimar Sinan’ın sanatında zirveye ulaştığını göstermektedir. Caminin mimarisi ve süslemeleri, Osmanlı sanat ve estetiğinin gelişiminde önemli bir aşamayı temsil eder. UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne 2011 yılında alınan Selimiye Camii hem dini hem de mimari açıdan eşsiz bir yapıdır.
Külliyenin diğer önemli yapıları arasında, caminin kıble duvarı önüne simetrik olarak yerleştirilmiş iki medrese bulunmaktadır. Solda yer alan Darülhadis, günümüzde Türk ve İslam Eserleri Müzesi olarak hizmet verirken, sağdaki Darülkurra ise Selimiye Vakıf Müzesi olarak kullanılmaktadır. Caminin batısındaki arasta orijinal işlevini sürdürmekte, buna bitişik sıbyan mektebi ise bir dernek tarafından kullanılmaktadır. Ayrıca, caminin mihrap yönünde, iki medrese arasında III. Ahmed'in oğlu Şehzade Selim için yaptırılmış açık bir türbe de bulunmaktadır.